Call me by your name

“Ik wilde als producer werken aan de film van dit boek van André Aciman,” zegt Luca Guadagnino in de making-of, “maar die versie ging niet door en ik moest een andere verzinnen. Ik probeerde er een met James Ivory als regisseur, wat ook mislukte. Na negen jaar wilde ik de film per se maken. Ik begon eindelijk dit project te zien als mijn film. Mijn passie ervoor vergrootte met de mogelijkheid om te werken met acteurs als Armie Hammer, Timothée Chalamet en Michael Stuhlbarg, in mijn omgeving, de crème van het platteland.”

In ‘zijn’ CALL ME BY YOUR NAME brengt de regisseur van de weelderige maar ook theatrale psychologische drama’s Io sono l’amore en A Bigger Splash de jaren 80 tot leven via realistische details (Converse-sportschoenen, een t-shirt van Talking Heads, Penguin Classics, muziek van The Psychedelic Furs). Maar de politiek-economische realiteit wordt wel buiten beeld gehouden. In de paradijselijke uithoek van Lombardije, waar de zeventienjarige Italo-Amerikaan Elio en de zeven jaar oudere Amerikaan Oliver een zomerse romance beleven, lijkt de tijd immers stil te staan en de harde werkelijkheid ver weg. De kroniek van Elio’s seksuele ontwaken wordt gekleurd door een emotionele filter. Via gevoelens en verlangens kijken we zowel naar erotiek als naar de intellectuele microkosmos die het landelijke familiedomein is.

Dat geeft de trip naar de zomer van 1983, ‘ergens in Noord-Italië’, en de villa waarin een Amerikaanse hoogleraar woont met zijn Europese gezin iets onwerkelijks en universeels. Het is echter ook emotioneel herkenbaar. Want wie is niet vertrouwd met de spijtgevoelens verbonden aan niet uitgedrukte emoties en verlangens? Verliefdheid doet mensen gekke bokkensprongen maken. Nadrukkelijke verklaringen doen, moedige stappen zetten of juist verstrikt raken in de angst afgewezen te worden. Het leerproces dat opgroeien heet laat zijn sporen na, zeker wanneer het gaat om liefde en seksueel verlangen. Dat pijn, verdriet, vreugde en opwinding dicht bij elkaar liggen wordt overduidelijk in dit verhaal van verdrongen emoties, opborrelend verlangen en stuntelige communicatie.

Lang gebeurt er weinig of niets in CALL ME BY YOUR NAME en toch slaagt Guadagnino erin om ons gefascineerd te doen toekijken hoe de twee jonge mannen rond elkaar cirkelen. Letterlijk tijdens een poëtische fietstocht. Stukjes dagelijks leven wisselen af met flashes van met fruit overladen erotische fantasieën. Er wordt ook veel gegluurd en gekeken door raamkaders. Want voyeurisme blijkt de spiegel van onderdrukt verlangen. Dat verlangen uit zich soms heel gesofisticeerd (pianospel als verleidingsrecital) en op andere momenten vrij primair (hongerig verorberen van een zachtgekookt ei). Als gold het een reactie op een gevoel van verstikking. Waardoor passie een vorm van bevrijding wordt. 

Dat dit een impact heeft op de kijker vloeit voort uit Guadagnino’s respectvolle aanpak, waarbij hij acteurs vrijheid geeft en dingen voor de camera laat gebeuren. Niet toevallig koos hij voor het gebruik van een spiegellens: “Toen ik nadacht over de aanpak van deze film, dacht ik aan de minst ingrijpende film wat betreft beeldtaal. Ik herinnerde me de lessen van Rainer Werner Fassbinder en David Cronenberg, die hun films zelden met meer dan één lens filmden. Het klonk als een beperking, maar het geeft enorm veel vrijheid.” Niet toevallig maakt de cineast voor het eerst een (warme) emotionele film en geen (koele) film over emoties. “Elke film die je maakt als filmmaker is je eerste film”, stelt Guadagnino. “Je hebt een hoop ervaring die niets te maken heeft met de film die je maakt en die kan je aan iets meer wijsheid helpen. Toch blijft elke nieuwe film een experiment. Elke film die je maakt is een kans en geen resultaat. Dat bepaalt het publiek.”

CALL ME BY YOUR NAME had het zoveelste coming-of-ageverhaal kunnen worden dat focust op ‘verloren onschuld’, maar Guadagnino weigert elke moraliserende insteek. Wat de geliefden ontdekken is zintuiglijkheid en gevoeligheid, de troostende kracht van gesprekken over “the things that matter” en een intimiteit die elke fysieke band overstijgt. Maar een zomer loopt onvermijdelijk ten einde in dit proustiaans liefdesverhaal en tijdens een treinreis duikt het spook van de vergankelijkheid op. Relaties blijken even vluchtig als het bestaan, maar liefde blijft onverwoestbaar. Wanneer een trotse vader in een monoloog (“Right now, there’s sorrow, pain. Don’t kill it and with it the joy you’ve felt”) zijn zoon prijst omdat die geen kansen verspilde, is de scène zowel cerebraal als emotioneel. Naar het beeld van een film die het hoofd en het hart viseert. Met succes.

“CALL ME BY YOUR NAME is een utopie”, stelt hoofdacteur Timothée Chalamet. “Of mannen nu omgaan met mannen, vrouwen of perziken, niets is ooit kwalijk.” Geldschieters ergerden zich aan het ontbreken van slechteriken en conflicten in het scenario, maar Guadagnino hield voet bij stuk. Niets is zwart-wit in zijn universum, alles is complex en veranderlijk. Daarom wordt Heraclitus geciteerd: “Zoals rivieren kunnen sommige vormen enkel hetzelfde blijven door te veranderen.” Daarom ook erkent de filmmaker verschillende invloeden. Zoals “John Fords lage perspectieven. Liefde is een emotie die je losrukt en verheft.” Of de voorbeelden Renoir, Rivette en Pialat: “Ik zocht naar de sfeer van Partie de campagne, Hurlevent en À nos amours, met een platteland doorkliefd door waterstromen.” 

De vorige films van Luca Guadagnino werden vaak verbonden met ‘schoonheid’. Maar de cineast is niet geïnteresseerd in schoonheid of stijl: “Wat me boeit is de vorm van dingen, de zoektocht naar de betekenis van dingen. Dat kan schoonheid en stijl lijken, maar het is niet mijn vertrekpunt.” Die bescheidenheid delen de personages van CALL ME BY YOUR NAMEWanneer Elio en Oliver naar het dorp fietsen, ontdekken ze midden op een plein een oorlogsmonument. Oliver denkt dat het gelinkt is aan de Tweede Wereldoorlog, Elio verbetert hem dat het verbonden is aan de meest dodelijke slag van de hele Eerste Wereldoorlog. “Is er iets dat je niet weet?”, vraagt Oliver bewonderend. “Ik weet niets,” reageert Elio, “niets wat er toe doet althans.”

Vorige

Sunset

Volgende

The Square

Laatste van Blog